Al ruim twee jaar maak ik schilderijen met het thema kruis en crucifix. Eigenlijk is het nog veel eerder begonnen. In 2008 maakte ik voor het eerst foto’s rond deze thema’s. Een aantal staat ook op deze website. Toen ik in 2015 les ging nemen bij Irene van den Bos, zocht ik naar een thema om mee aan de slag te gaan. Dat werd het thema “kruizen”. Ik had wat met het thema vanwege de religieuze verwijzing, de religieuze symboliek. Het was voor mij eigenlijk het meest in het oog springende onderwerp. Misschien wel de essentie van mijn leven. Beeldend was het vooral een uitdaging om artistiek te groeien, daar leek het me ook een goede vorm voor. En zo was ik vooral gefocust op de techniek, op manieren van schilderen, kleurgebruik, compositie, materiaalgebruik etc. Ik wilde het kruis zo weergeven dat het ook artistiek interessant was. En zo experimenteerde ik er op los. Met allerlei soorten kruizen. Gedurende het proces kwam het nogal eens voor dat ik een ouder kruiswerk er weer bij pakte en overschilderde, of er verder mee aan de slag ging. Wat al een geestelijke vertrouwde vorm was, werd nu ook een materiële vertrouwde vorm. Maar bij elke verbeelding ging er weer een wereld voor me open. Het verhaal van het kruis, ontvouwde zich in steeds meer nuances, beeldend en inhoudelijk.
Op een keer vroeg Irene me waarom ik er niet heel voorzichtig een figuur op zou plaatsen. Daar was ik nog niet aan toe, maar ik probeerde het een keertje (zie werk hieronder, links). Ongeveer een half jaar later ging het idee meer voor me leven, en begon ik voorzichtig met een crucifix. Aan de eerste crucifixen kun je ook zien dat ze nog tussen kruis en crucifix in zitten. Ik denk dat ik in eerste instantie wat terughoudend was, vanwege de associatie met katholieke crucifixen en de traditie daaromheen. Daar voelde ik me niet verwant mee. Maar ik zag geleidelijk dat het beeldend wat toevoegde. En ik kreeg in een diepere laag ook de emotionele behoefte om Christus recht te doen; bij Zijn verhaal hoort de kruisiging. Heel voorzichtig liet ik Zijn menszijn toe bij de kruizen.
En toen ging het snel. Ik merkte dat het thema crucifixen met in de greep kreeg. Ik experimenteerde ook nu weer met vorm, kleur, technieken, compositie etc. Maar ik was me ook bewust van het indringende thema. De zoektocht naar artistieke ontwikkeling ging hand in hand met de ontwikkeling van het verbeelden van de inhoud van het thema. Zo kwamen er bijvoorbeeld krassen in. Ik wilde geen realistische crucifixen maken, daar ging het me niet om. Ik wilde beeldend interessante werken maken van het thema. En daarbij mijn techniek en artisticiteit ontwikkelen. Je kunt wat mij betreft niet dicht bij het thema komen, daar is het te delicaat voor. Hoe kun je dat nu met eerbied doen? In de kunstgeschiedenis wordt dat soms wel prachtig gedaan, het openlijk en realistisch weergeven van het lijden van Christus aan het kruis. Maar ik zag mezelf daar niet toe in staat. Daarom herschrijf ik het verhaal van de kruisiging van Jezus keer op keer vanuit de beeldende, artistieke invalshoek en d.m.v de handeling van het schilderen. Steeds wordt een nieuw stukje van het verhaal zichtbaar, door steeds nieuwe geabstraheerde beelden, d.m.v. verven, krassen, vegen, schraapsels, deppingen etc. Zo kan ik tenminste wat doen. Door dat verbeelden houdt ik ook een soort wake bij Jezus aan het kruis. Zou ik de Christus zo recht kunnen doen? Het is als het telkens weer lezen van het lijdensverhaal, maar dan door een heleboel filters. Zoals je ook niet direct in de zon kunt kijken. Maar daarbij mag ik a.h.w. toch steeds mijn lieve Here Jezus liefdevol ontmoeten. Het is Zijn verhaal. En ik ben maar een kunstenaar.
Bij veel schilderijen zijn de compositie en opbouw hetzelfde: een ondergrond, een kruisvorm midden op het papier/doek, een aanzet van de gekruisigde. Vervolgens wordt alles in samenhang uitgewerkt. Dit levert een ritme op waarmee ik e.e.a. steeds verder kan uitdiepen. En elke ontmoeting met het verhaal is weer nieuw, en toch ook vertrouwd. Hierbij mag ik ook beeldend groeien. De beelden hieronder zijn in chronologische volgorde, maar wel een selectie.
Soms werk ik met een ander formaat en andere benadering van bijvoorbeeld de compositie.
In de laatste twee werken die ik maakte komen kruis en crucifix weer dichter bij elkaar. Maar meer bijzonder voor mij is dat ik dichter bij de inhoud, het lijden, durfde te komen. Slechts met enkele houtskoollijnen wordt verwezen naar de Christusfiguur, die (bijna) samenvalt met het kruis. Links heeft de witte vorm handen en voeten gekregen van houtskool en rechts is met houtskool een soort doornenkroon getekend. De witte vorm op het linkerwerk is spontaan ontstaan. Ik liep met het werk van Berlinde De Bruyckere in mijn hoofd, en werd geïnspireerd door haar eigenzinnige vertolkingen, beelden, van de lijdende mens, waaronder ook Christus. Zo kwam ik ertoe om deze a-typische vorm van de gekruisigde zo te laten, ook deze vorm verbeeldt de lijdende Christus aan het kruis. Ik denk dat ik nog verder ga werken aan deze beelden.
